กุศลชาติ : ความหมายหลายอย่างของคำว่า กุสล
คำว่า กุศล ในคำว่า กุศลชาติ ตรงกับคำว่า กุสล ในภาษาบาลี. คำศัพท์บางคำ ๑ คำ สามารถใช้ในความหมายมากกว่า ๑ แม้คำศัพท์ว่า กุสล ก็มีความหมายมากกว่า ๑ ต่อไปนี้ คัมภีร์อภิธัมมาวตารประมวลคำว่า กุสล ที่มีใช้ในความหมายต่างๆ ให้นักศึกษาพระอภิธรรมได้พิจารณาเพื่ออาศัยคำศัพท์เข้าถึงความหมาย ไว้ดังนี้
๑๑.
เฉเก กุสลสทฺโทยํ, อาโรคฺเย อนวชฺชเก;
ทิฏฺโฐ อิฏฺฐวิปาเกปิ, อนวชฺชาทิเก อิธฯ
คำว่า กุสล นี้มีใช้ในความหมาย เฉกะ ฉลาด, อาโรคยะ ความไม่มีโรค, อนวัชชะ ธรรมไม่มีโทษ, อิฏฐวิปากะ อำนวยผลที่น่ายินดี
สำหรับที่เกี่ยวข้องกับสภาวธรรมนี้ จะใช้ในความหมายว่า อนวัชชะ ธรรมไม่มีโทษ และ อิฏฐวิปากะ อำนวยผลที่น่ายินดี.
วันนี้ฝากให้ท่านผู้ใคร่ศึกษาในพระอภิธรรม ได้กำหนดจดจำคำศัพท์ว่า กุสล ในความหมายที่คัมภีร์นี้ต้องการให้ท่านได้รู้จักเพียงนี้ก่อน. คราวต่อไป จะนำคำอธิบายจากคัมภีร์ฎีกามาขยายความให้ได้ศึกษาโดยทั่วกัน.
ขอความไม่มีโรค ความเป็นธรรมที่ไม่มีโทษ จงบังเกิดมีแด่ท่านทั้งหลายตลอดกาล
ขออนุโมทนา
สมภพ สงวนพานิช
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น