๔๕ : เหตุให้เกิดโสมนัสสสหคตจิต

#๔๕อภิธัมมาวตาราวตาร : เพื่อเข้าถึงคัมภีร์อภิธัมมาวตาร

กามาวจรกุศลจิตดวงที่ ๑: เหตุให้เกิดโสมนัสสสหคตจิต

เนื้อความทั้งหมดของอภิธัมมาวตารช่วงนี้อยู่ใน  #คัมภีร์อภิธัมมาวตาร๔

#กามาวจรกุศลจิตดวงที่๑ นี้ได้อธิบายวิสัชชนาปัญหากรรมในข้อที่ ๑ ๒ ๓ และ๔ #มีอะไรเป็นเหตุให้โสมนัสสหคตจิตดวงนี้เกิดขึ้น ได้ทิ้งท้ายไว้ด้วย #ปัญหาน่าสงสัย ว่า

อิฏฐารมณ์ถือเป็นอารมณ์ที่เป็นที่ตั้งของโลภะมิใช่หรือ เพราะเป็นสิ่งที่ทำให้จิตกำหนัด, เมื่อเป็นเช่นนี้ กุศลจะเกิดในอิฏฐารมณ์ได้อย่างไร?

ตอบ เรื่องที่ว่า ไม่เป็นที่แน่นอนหรอก. เพราะแม้ในอิฏฐารมณ์ยังมีกุศลเกิดได้ ภายใต้กฏเกณฑ์อย่างนี้ คือ  

ธรรมดาว่า ธรรมชาติของกุศลถ้าจะเกิดได้ในอิฏฐารมณ์ จะเกิดกับผู้ที่มีปกติเป็นอย่างนี้ คือ

จิตของผู้นั้นเป็นอันถูกกำหนดไว้ในการประกอบกุศลเท่านั้น เช่นการคิดว่า “กุศลเท่านั้นที่เราต้องทำ” อย่างนี้ประการหนึ่ง

จิตของผู้นั้น ต้องถูกห้ามจากความเป็นไปของอกุศลนั่นแหละแล้วน้อมไปในการประกอบกุศลเท่านั้น นี้อีกประการหนึ่ง

กุศลของผู้นั้น ต้องถูกสะสมพอกพูนไว้เป็นอย่างดี เหตุที่ได้ทำไว้สม่ำเสมอ นี้อีกประการหนึ่ง

ความุม่งมาดปรารถนาของผู้นั้นก็จะต้องเป็นไปด้วยอำนาจธรรมอันเป็นเหมือนล้อรถ (จักกธรรม) ๔ คือ การอยู่ในถิ่นเหมาะสม การฟังธรรม การคบบัณฑิต การมีบุญอันทำไว้ในกาลก่อน อีกทั้งโยนิโสมนสิการด้วย นี้เป็นประการสุดท้าย

เมื่อได้ปัจจัยดังว่ามานี้แหละ จิตที่ประกอบกับอโลภะ (ธรรมอันปฏิปักษ์กับโลภะ) กล่าวคือ กามาวจรกุศลจิตที่สหรคตด้วยโสมนัส เท่านั้น ที่จะเกิด หาได้เป็นจิตที่ประกอบกับโลภะไม่.

ขออนุโมทนา

สมภพ สงวนพานิช