วันจันทร์ที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2559

๖๒ : ชื่อว่า กามาวจร เพราะเป็นที่ท่องเที่ยวไปแห่งกาม

#๖๒อภิธัมมาวตาราวตาร เพื่อเข้าถึงคัมภีร์อภิธัมมาวตาร
กามาวจรกุศลจิต : ชื่อว่า กามาวจร เพราะเป็นที่ท่องเที่ยวไปแห่งกาม

( เนื้อความช่วงนี้อยู่ใน #คัมภีร์อภิธัมมาวตาร๖ )

เมื่อคราวที่แล้วมาได้สรุปคำว่า กาม ว่า ได้แก่ กิเลสกามและวัตถุกามที่เป็นไปเฉพาะ ๑๑ ประเทศนี้เท่านั้น และได้บรรยายถึงเหตุผลของกรณีดังกล่าวไปแล้ว. และก็การเที่ยวไปของกามใน ๑๑ ประเทศนี้นั่นเอง ทำให้เป็นเหตุของการได้ชื่อว่า กามวจร.


๑๖. 

กาโมวจรตีเตตฺถ,             กามาวจรสญฺญิโต;
อสฺสาภิลกฺขิตตฺตา หิ,        สสตฺถาวจโร วิยฯ

๑๖. 
กามย่อมท่องเที่ยวไป ในประเทศ ๑๑ อย่างนี้ เพราะเหตุนั้น ประเทศ ๑๑ อย่างนี้ จึงชื่อว่า “กามาวจร” เพราะเป็นประเทศที่ถูกกำหนดหมายไว้ด้วยกามนั้น ดุจประเทศที่ชื่อว่า สสัตถาวจร (เป็นที่ท่องเที่ยวไปแห่งบุรุษผู้มีศัตรา)  ฉะนั้น.

ในกรณีนี้ ถึงจะมีธรรมอื่นอาทิ รูปาวจรธรรม อรูปาวจรธรรม แม้แต่โลกุตรธรรม ก็สามารถเป็นไปใน ๑๑ ประเทศนี้ ก็จริง แต่กระนั้น การตั้งชื่อว่า กามาวจร โดยไม่ตั้งว่า รูปาวจรเป็นต้น เหตุที่จะเน้นเฉพาะการเที่ยวไปของกามเท่านั้น มากำหนดกล่าวคือบัญญัติชื่อว่า กามาวจร ให้ ๑๑ ประเทศนี้,  อีกนัยหนึ่ง เพราะกามสองอย่างปรากฏใน ๑๑ ประเทศนี้ๆ จึงได้ชื่อว่า กามาวจร.

ท่านทั้งหลายลองนึกเทียบกับคำศัพท์ที่เขาใช้ในทางโลกดูเถิด  คำว่า หมู่บ้านนักรบ บ้านขุนดาบ บ้านนายธนู  บ้านช่างเหล็ก เป็นต้น ถ้าจะถามว่า ในหมู่บ้านนักรบเป็นต้นนั้น มีเฉพาะบุคคลผู้เป็นนักรบ ขุนดาบ หรือนายธนู เท่านั้นหรือที่อยู่ในบ้านนั้น ก็หรือว่า ไม่มีคนอื่นที่ไม่ใช่นักรบเป็นต้นอยู่ในบ้านนั้นบ้างหรือ ก็คงเห็นที่จะไม่พ้นคำตอบที่ว่า ไม่เฉพาะแต่นักรบที่อยู่ในบ้าน แม้บุคคลอื่นไม่ว่าจะเป็นแม่บ้าน พ่อค้า กสิกร กระทั่งสัตว์เลี้ยงน้อยใหญ่ ต่างก็มีอยู่ในบ้านทั้งสิ้น แต่ถึงจะมีบุคคลอื่นมีอยู่ในหมู่บ้านนันก็ตาม การตั้งชื่อว่า หมู่บ้านนักรบ เท่านั้น ก็เพราะกำหนดหมายเอาเฉพาะนักรบ หรือเพราะการมีอยู่ปรากฏอยู่ของนักรบในหมู่บ้าน นั่นเอง ข้อนี้ย่อมเป็นฉันใด กามาวจร ก็เป็นเหมือนฉันนั้น. ฉะนี้แหละ ท่านจึงยกเอาอุปมาว่าด้วย สสัตถาวจร มาแสดงไว้.

ก็คำว่า สสัตถาวจร นี้แปลว่า สถานที่เที่ยวไปหรือดำเนินไปของบุรุษมีอาวุธ มาจากคำว่า

ส = มี, หรือเป็นไปร่วมกับ

สัตถา = อาวุธ

อวจร = เป็นไปหรือท่องเที่ยวไป

รวมกันเป็น สสัตถาวจร สถานที่เป็นที่ท่องเที่ยวไปของบุรุษผู้มีอาวุธ,

แม้คำว่า รูปาวจร และ อรูปาวจร ก็มีความหมายเช่นเดียวกับ กามาจร คือ เป็นสถานที่ท่องเที่ยวไปแห่งรูปตัณหาและอรูปตัณหา แม้รูปาวจรธรรมอย่างอื่นก็มีอยู่ แต่กำหนดหมายรูปตัณหาหรืออรูปตัณหาเท่านั้น จึงตั้งชื่อว่า รูปาวจร หรือ อรูปาจร. 

วันนี้ขอยุติไว้เพียงเท่านี้

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น