๔๔: เหตุให้ โสมนัสสสหคตจิต เกิดขึ้น เกิดร่วมกับโสมนัสสเวทนา.

#๔๔อภิธัมมาวตาราวตาร : เพื่อเข้าถึงคัมภีร์อภิธัมมาวตาร

กามาวจรกุศลจิตดวงที่ ๑: เหตุให้ โสมนัสสสหคตจิต เกิดขึ้น เกิดร่วมกับโสมนัสสเวทนา.

เนื้อความทั้งหมดของอภิธัมมาวตารช่วงนี้อยู่ใน  #คัมภีร์อภิธัมมาวตาร๔

#กามาวจรกุศลจิตดวงที่๑ นี้ได้อธิบายวิสัชชนาปัญหากรรมในข้อที่ ๑ ๒ และ ๓ แล้ว บัดนี้จะอธิบายขยายความแก้ปัญหากรรมที่๔ ต่อไป

ปัญหากรรมที่ว่า #มีอะไรเป็นเหตุให้โสมนัสสหคตจิตดวงนี้เกิดขึ้น

ดังกล่าวมาแล้ว โสมนัสเวทนาหาได้มีในจิตทุกดวงไม่ เนื่องจากไม่มีการประกอบร่วมกัน. สำหรับเหตุที่ทำให้มีและไม่มีการประกอบร่วมกันนั้น คัมภีร์อรรถกถาอัฏฐสาลินี ได้จำแนกไว้เป็นอเนกประการและมีความพิสดารเป็นอันมาก ในที่นี้จะนำมากล่าวพอเป็นเครื่องประดับสติปัญญาไว้เป็นแนวทางสืบค้นรายละเอียดในคัมภีร์อรรถกถานั้นสืบไป

๑. อาศัยอารมณ์ชนิดเรียกว่า อิฏฐารมณ์ คือ อารมณ์อันน่ายินดีพอใจสำหรับคนทั่วไป

๒. มีศรัทธามาก

๓. มีความเห็นถูกต้อง

๔. ปกติเล็งเห็นอานิสงส์ของการทำกุศล

๕. เหตุ ๑๑ ของปีติสัมโพชฌงค์ คือ พุทธานุสสติ,  ธัมมานุสติ,  สังฆานุสสติ,  สีลานุสสติ,  จาคานุสสติ,  เทวตานุสสติ,  อุปสมานุสสติ,  เว้นคนหมองมัวคือมีกิริยาไม่เคารพพระสังฆเถระ ไม่มีความยินดีเลื่อมใสในพระรัตนตรัย,  คบคนอ่อนโยนคือมีจิตใจอ่อนโยนมากด้วยความเลื่อมใสในพระรัตนตรัย,  หมั่นพิจารณาพระสูตรที่นำความเลื่อมใสมาให้ และน้อมไปในธรรมที่อยู่ในพระสูตรนั้นอยู่เสมอไม่ว่าจะอยู่ในอิริยาบถใดๆ ดังนี้ ก็เป็นเหตุให้เกิดจิตที่สหรคตด้วยโสมนัสดวงนี้ เพราะเมื่อปีติเกิด โสมนัสย่อมเกิด เหตุที่ปีติและโสมนัส มีความเป็นไปร่วมกันเสมอ.

๖. มีปกติไม่ลึกซึ้ง คนจำพวกนี้ พอเห็นเครื่องช่วยอำนวยประโยชน์แม้เพียงนิดหน่อยก็พอใจ

๗. ปฏิสนธิด้วยจิตที่สหรคตด้วยโสมนัส เพราะคนเหล่านี้มักจะเลื่อมใส แม้ในสิ่งไม่น่าเลื่อมใส

#ปัญหาน่าสงสัย

อิฏฐารมณ์ถือเป็นอารมณ์ที่เป็นที่ตั้งของโลภะมิใช่หรือ เพราะเป็นสิ่งที่ทำให้จิตกำหนัด, เมื่อเป็นเช่นนี้ กุศลจะเกิดในอิฏฐารมณ์ได้อย่างไร?

ใครรู้ช่วยตอบที

ขออนุโมทนา

สมภพ สงวนพานิช